Onder de oppervlakte: Waarom klimaatverandering een kwestie van mensenrechten en gender is

Klimaatactie is direct gelinkt aan mensenrechten en gendergelijkheid. Het bedreigt mensenrechten en tast deze rechten zelfs disproportionaal aan, afhankelijk van de sociale klasse van individuen. Wat zijn de connecties tussen klimaatactie, mensenrechten en gendergelijkheid, en hoe zetten we deze in een Nederlandse context?

Mensenrechten en klimaatactie

We beginnen bij mensenrechten. Iedereen heeft recht op leven en de wet beschermt dit recht. Klimaatverandering bedreigt mensenlevens van huidige en toekomstige generaties, door de effecten van extreem weer, vuur, stom en overstromingen. De wettelijke gevolgen van deze connecties is het afgelopen decennia toegenomen. Specifiek in Nederland, bijvoorbeeld de bekende zaken: Urgenda vs. Nederland en Milieudefensie vs. Shell. In beide gevallen is door de Rechtbank klimaatverandering direct gelinkt aan de rechten van in Nederland wonenden.

Gender specifieke gevolgen

De impact van klimaatverandering is niet gelijk per persoon. Regelmatig ervaren personen met een lager sociaal-economische status meer negatieve effecten van klimaatverandering. Vrouwen worden vaker gediscrimineerd en hebben minder toegang tot financiele middelen, onderwijs en neem minder deel aan beslissingen dan mannen. Deze nadelen in een patriarchaal systeem maken de impact van klimaatverandering gendergebonden. Voedselschaarste heeft bijvoorbeeld meer impact op de gezondheid van zwangere vrouwen dan op mannen. Daarnaast zijn vrouwen de eerste die maaltijden overslaan of consumptie verminderen. Hierdoor worden vrouwen met gezondheidsproblemen blootgesteld aan negatieve culturele stigmatisering. Hoewel dit vaker voorkomt in lager- en middenkomenslanden, is Nederland niet immuum voor gendergebonden impact van klimaatverandering. Vooral vrouwen ouder dan 65 lopen meer risico om te overlijden door hitte dan mannen. Toenemende hittegolven in Nederland vertalen mogelijk in een groeiend verschil.

Gemarginaliseerd

Daarnaast is het cruciaal om de gevolgen van klimaatverandering voor mensen met een migratieachtgrond te analyseren. Ongelijkheid in gezondzorg is een serieus probleem. Vooral onder gemeenschappen met een niet-westerse migratie achtergrond in Nederland. Door slechte voorzieningen en infrastructuur kan het hitte-eilandeffect meer invloed hebben op buurten met een dichtbevolkte bevolking met een niet-westerse migratieachtergrond dan op andere buurten. We moeten er rekening mee houden dat vrouwen en niet-heteronormatieve geslachten die tot deze categorie behoren veel kwetsbaarder zijn dan anderen. Hiernaar moet echter meer onderzoek worden gedaan in Nederland om het algehele beeld beter te begrijpen.

Conclusie

Om de klimaatcrisis op te lossen, is het noodzakelijk om een mensgerichte aanpak te adopteren en zo de gevolgen te verzachten. Gendergelijkheid zou een focus moeten zijn van deze aanpak. Door mensen gemaakte obstakels hebben de weg vrijgemaakt naar klimaatverandering, en het betrekken van andere gendergroepen bij besluitvorming zal essentieel zijn om deze obstakels te herstellen en onze koers opnieuw vorm te geven. Een maatschappij waar plek is gemaakt voor vrouwen om beslissingen te nemen, zijn succesvoller in het goedkeuren van milieuverdragen en het aanemen van beleid inzake klimaatverandering. Bedrijven met een groter aandeel vrouwen in hun management hebben meer kans op succesvolle klimaatstrategieen.